صلاالدین شمس برهان
کاک صلاح در روستای کولیجه از توابع مهاباد در خانواده ای مذهبی ـ فئودالی متولد شد. تحصیلات متوسطه خود را در تبریز بپایان رساند، سپس برای ادامه تحصیل رهسپار خارج کشور شد. بعد از مدت کوتاهی به صفوف کنفدراسیون دانشجویان ایرانی پیوست و مبارزه متشکل علیه امپریالیسم و ارتجاع را با کار آگاهگرانه و بسیج جوانان آغاز نمود. کاک صلاح به این ضرورت پی برد که برای درهم شکستن سیستم پوسیده حاکم و برقراری جهان نوین، باید در یک تشکیلات کمونیستی متشکل شود. او که دیگر به یک پیرو استوار اندیشه مائوتسه دون بدل گشته بود با درک این ضرورت به سازمان انقلابیون کمونیست یکی از دو جریان تشکیل دهنده اتحادیه کمونیستهای ایران پیوست و بعنوان یک انقلابی حرفه ای به مبارزه خود ادامه داد و به یکی از کادرهای برجسته اتحادیه بدل گشت.
با اوجگیری مبارزات توده مردم در سالهای ۵۷ ـ ۵۶ کاک صلاح خود را به کردستان رساند. ستم ملی و استثمار نیمه فئودالی شدیدی که در این خطه بر توده های خلق و مشخصا دهقانان اعمال می شد، نیروی انقلابی عظیمی را در اینجا انباشته بود و کاک صلاح بخوبی به این مسئله آگاهی داشت. همین درک صحیح بهمراه عزم و اراده و قابلیتهای انقلابیش باعث شد که صلاح سریعا بعنوان یک رهبر در مبارزات دهقانان و زحمتکشان ظاهر شود..
در سال ۱۳۵۸ زمانی که هزاران زحمتکش پا به صحنه مبارزه گذاشته بودند، کاک صلاح و یارانش کار بسیج و سازماندهی دهقانان و سمت دهی و هدایت جنبش دهقانی را حول شعار مصادره زمینهای خانها و فئودالهای منطقه آغاز کردند. کاک صلاح بهمراه رفقای جان باخته اش چون کاک اسماعیل (پیروت محمدی) و کاک یحیی خاتونی طرح ایجاد اتحادیه های دهقانی را به پیش بردند. هنگامیکه در تابستان ۵۸ مرتجعین محلی با کمک ارتش، سپاه پاسداران و مزدوران قیاده موقت و به فرمان خمینی قصد سرکوب نظامی جنبش را کردند، کاک صلاح و یارانش سلاح برداشته و با مسلح کردن پیشروترین عناصر جنبش دهقانی به نبرد با دشمن برخاسته و گوشمالی سختی به جمهوری اسلامی و مزدورانش دادند.
در همین دوره بود که اتحادیه کمونیستهای ایران، تشکیلات پیشمرگه های زحمتکشان را بدست کاک صلاح و دیگر رفقا بنیاد نهاد. تشکیلات پیشمرگه های زحمتکشان به فعالیت های اتحادیه کمونیستهای ایران در منطقه کردستان بیانی تشکیلاتی بخشید. این تشکیلات در مدت زمانی کوتاه توانست با وارد آوردن ضربه بر نیروهای پاسدار و جاش مستقر در سنندج محبوبیت زیادی در بین مردم بدست آورد.
کاک صلاح اعتقاد داشت که ملت کرد برای رفع ستم ملی بایستی به حق تعیین سرنوشت دست یابد. او بروشنی عمق مناسبات عقب مانده در روستاهای کردستان را می دید و اعتقاد داشت که بدون از بین بردن این مناسبات کهن و حل مسئله ارضی، خودمختاری بی معناست. بنابراین از آن نوع خودمختاری دفاع می کرد که بتواند دهقانان را از ستم نیمه فئودالی رها سازد. ”
افشای جریانات سازشکار و مرتجعین محلی خشم آنان را علیه تشکیلات پیشمرگه های زحمتکشان و شخص کاک صلاح برانگیخت. بدین خاطر چندین بار سعی کردند با توسل به بمب گذاری و طرحهای ترور به او و تشکیلات ضربه بزنند، اما موفق نشدند. تا اینکه بالاخره در روز پنجشنبه دوازدهم تیرماه ۱۳۵۹ طبق نقشه ای از پیش طراحی شده رفیق صلاح الدین شمس برهان بوسیله مزدوران مرتجع محلی در شهر مهاباد ترور شد. شهادت این کمونیست انقلابی موجی از خشم و اندوه را در میان زحمتکشان برانگیخت. هزاران تن از مردم کردستان در مراسم بزرگداشتی که از سوی اتحادیه کمونیستهای ایران در مهاباد و بوکان برگزار شد، شرکت نمودند. پیشمرگان انقلابی و توده های آگاهی که در آن مراسم شرکت داشتند هیچگاه کلمات آتشین کاک اسماعیل (رفیق شهید پیروت محمدی) و کاک احمد (رفیق شهید هاشم مازندرانی) را در رثای صلاح الدین شمس برهان از یاد نمی برند.
یکی از رفقا خاطره ی را برایمان نوشته که در زیر می اوریم.

فکر مى¬کنم سال ١٩٧۵ یا ١٩٧۶ بود که تیم فوتبال آرتش ایران براى یک مسابقه به آلمان شهر هاگن آمده بود. ما از طرف کنفدراسیون تظاهراتى علیه آن ترتیب داده بودیم. قرار بود شمس برهان و من پرچم سازمان آزادیبخش فلسطین را در حین بازى به وسط زمین فوتبال ببریم.
پلیس با سگ¬هاى هار و تربیت شده مخصوص این کار دور تا دور زمین فوتبال را محافظت می¬کردند.

وقتى ارکستر سرود ایران را مى¬نواخت ما در آن لحظه فرصت را مناسب تشخیص دادیم و همان لحظه با پرچم فلسطین در دست تا وسط زمین دویدیم و دور ارکستر دور زدیم ولى نتوانستیم پیش از دستگیری به کنار محوطه به پیش رفقایمان که ما را تشویق می-کردند برسیم. پلیس ما و تعدادى از تظاهرکنندگان را دستگیر و به زندان بردند. وقتى مسابقه تمام شد ما را نیز آزاد کردند.